ლუდი ძველად და ლუდი ახლა...

რა უნდა ვიცოდეთ ქართული თუ უცხოური ლუდის შესახებ!

თუკი სიტყვაში "პური" ოთხ შეცდომას დავუშვებთ, შედეგს ასეთს მივიღებთ: "ლუდი"...

მრავალი საუკუნის მანძილზე ლუდი ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ალკოჰოლური სასმელია, რომელსაც ზოგ შემთხვევაში, ძალიან ბევრი კვების პროდუქტების წინაც კი აყენებს, ძალიან დიდი ადგილი უჭირავს მსოფლიოს პრაქტიკულად ყველა ქვეყნის ბაზრებზე და მოკლედ, ეს ყველაფერი დღესავით ნათელია.

ისტორიას თუ გადავხედავთ, დავრწმუნდებით, რომ ლუდი იხარშებოდა ჯერ კიდევ ისეთი ლეგენდერალი ხალხების დროს, როგორებიც იყვნენ მაგალითად, შუმერები, ხეთები, ურარტუელები, ბაბილონელები, ეგვიპტელები...

ლუდს კარგად იცნობდნენ უძველესი ქართველური ტომებიც. მაგალითად, მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ლუდის დამზადების საიდუმლოს კოლხები ჯერ კიდევ იასონისა და არგონავტების გმირული ეპოპეის დროს იყვნენ ნაზიარებნი.

უხსოვარი დროიდან დღემდე ლუდს განსაკუთრებული მნიშვნელობა და ადგილი ჰქონდა მინიჭებული საქართველოს მთაშიც. მთიელებისთვის ლუდი უძველესი დროიდან წმინდა სასმელად მიიჩნეოდა და ყველა წეს-ჩვეულება თუ რიტუალი სწორედ ლუდით სრულდებოდა.

შუმერები ვახსენეთ და აქვე ქართველი მკვლევარის, ელდარ ნადირაძის წიგნს "ქართული ლუდი" მოვიშველიებთ, სადაც წერია, რომ ჯერ კიდევ უძველესი შუმერები ლუდის 18 სახეობას ამზადებდნენ.

იქვე იმასაც ვკითხულობთ, რომ ძველი ქართული ტერმინი "ქაშქ" ნადუღარი ქერის წვენს აღნიშნავს, რაც სხვა არაფერია, თუ არა - ლუდი! მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ქართული "ქაშქ" მიღებული უნდა იყოს შუმერული "ქაშ"-იდან, რომელიც ამ უძველეს ცივილიზაციაში ლუდის სხვადასხვა სახეობის სახელწოდება გახლდათ.

- რატომ შემოინახა ლუდის მოხმარების ჩვევა მთამ და არა ბარმა, ეს უბრალო მიზეზით აიხსნება: საქართველოში უმთავრესი ყურადღება გადატანილი იყო ბარის მევენახეობა-მეღვინეობაზე. ქართული ეთნოგრაფიული მეცნიერებაც იმ ტერიტორიას, სადაც ვაზი ხარობს, ბარად მიიჩნევს, ხოლო სადაც არა – მთად, - განმარტავს ქართველი მკვლევარი.

ლუდის სახეობები

საერთოდ, როდესაც რაღაცის კლასიფიკაციას ეხება საუბარი, ერთი ნიშნით ყველაფრის განსაზღვრა საკმაოდ რთულია. ანალოგიური სიტუაციაა ლუდის შემთხვევაშიც, თუმცა გარკვეული სიზუსტის შემოტანა მაინც შესაძლებელია.

არსებობს ღია და მუქი ფერის ლუდები, მაგრამ ამავე დროს, ღია და მუქი ფერის ლუდი შეიძლება იყოს ორივე, როგორც ზედა დუღილის ასევე - ქვედა დუღილის.

მსოფლიოში ბევრად პოპულარული ქვედა დუღილის ლუდებია. მასზე მოდის მთელი წარმოების 80-90 პროცენტი და კომპანიებიც სწორედ ქვედა დუღილის პროდუქციას აწარმოებს.

რას ნიშნავს ეს ყველაფერი: ქვედა დუღილის ლუდებში გამოიყენება საფუარი, რომელიც გამორჩეულია უფრო ისეთი თვისებით, რომ დუღილის დამთავრების დროს დაბლა ჩამოილექება, ზედა დუღილის კი უფრო მაღლა ადის და ჩამოლექვა შემდეგ ხდება. ანუ პირველ შემთხვევაში გამოიყენება საფუარი, რომელსაც უფრო მსხვილი უჯრედები აქვს და რადგან სიმძიმე მეტი აქვს, იგი დაბლა უფრო ადვილად ჩამოდის. ზედა დუღილის შემთხვევაში უფრო ფქვილისებური უფრედებია, პატარა და შესაბამისად, შედარებით გვიან ილექება.

უფრო მნიშვნელოვანი სხვაობა მაინც ის არის, რომ ქვედა დუღილის ლუდების საფუარის შემთხვევაში დუღილი ხდება დაბალ ტემპერატურაზე: ბადაგი 13 - 15 გრადუსზე დუღდება, მაღალი დუღილის ლუდებზე კი უკვე 22 - 23 გრადუსია საჭირო და შედეგად სხვადასხვა ტიპის არომატი მიიღება.

ქვედა დუღილის შემთხვევაში ლუდს ახასიათებს მკვეთრად გამოხატული ბადაგის არომატი ოდნავ კარამელისა და სვიის არომატი, ზედა დუღილის შემთხვევაში მეტად დამახასიათებელია ხილისა და პარფიუმერიის, ღვინის ტიპის არომატები. აქედან გამომდინარე, მიიღება ორი სხვადასხვა და განსხვავებული ლუდი.

ესე იგი გავიგეთ, რომ არსებობს მუქი და ღია ფერის და ქვედა და ზედა დუღილის ლუდები. გარდა ამისა, ასევე არსებობს ლუდები, რომლებიც მიიღება კონკრეტულად 100 პროცენტი ალაოსგან. ისეთ ქვეყნებში კი, სადაც აქვთ ადგილობრივად, მაგალითად, ხორბლის, ქერის, სიმინდის, ბრინჯის მეურნეობები, წარმოებაში მათაც ამატებენ. ზოგიერთ ქვეყანაში ასე ხდება იმიტომ, რომ პროდუქცია იაფია და მწარმოებლები ნაწარმის დაბალ ფასზე აკეთებენ გათვლას, ზოგან კი უბრალოდ იმიტომ, რომ მიიღონ ის არომატული და გემური თვისებები, როგორიც უფრო მეტად მოსწონთ.

როცა ქართულ ლუდზეა საუბარი, მწარმოებელ კომპანიებშიც სწორედ იმ მიმართულების განვითარება მოხდა, რომელიც უფრო ქართველებისთვისაა მიმზიდველი და მისაღები. გარდა იმისა, რომ არსებობს განსაკუთრებული ვიზუალი, არსებობს კიდევ ძალიან გამორჩეული გემო, რაც მორგებულია სწორედ ქართულ ხასიათზე, თუმცა რასაკვირველია, უდიდეს მოწონებას იმსახურებს უცხოელების მხრიდანაც...