დაუმორჩილებელი ქართული პოეზია
კიდევ ერთხელ შევახსენებთ „დრონი.ჯი"-ს მკითხველს, რომ მოკლე ხანში დაიბეჭდება ასი ქართული ლექსის კრებული, სათაურით „დაუმორჩილებელი ქართული პოეზია", სადაც შეკრებილი იქნება ორი საუკუნის მანძილზე იმპერიული ჩაგვრის წინააღმდეგ მიმართული ქართული პოეზიის ნიმუშები.
ბუნებრივია, ერთი პატარა კრებული და იქ მოთავსებული 100 ლექსი ვერ დაიტევს პოეტური ნაწარმოებების იმ უსაზღვრო რაოდენობას, რომელიც ქართველ ავტორებს შეუქმნიათ რუსული იმპერიული ძალმომრეობის წინააღმდეგ, ამიტომ ჩვენი საიტი კრებულის დაბეჭდვამდე და, შესაძლოა, შემდეგაც დროდადრო მოგაწვდით ცალკეული ავტორების პოეტურ ქმნილებებს.
დღეს თქვენს წინაშეა სამი ავტორის ლექსები - გიგო ხეჩუაშვილის, ჭოლა ლომთათიძისა და ლადო გეგეჭკორის.
გიგო ხეჩუაშვილი ხალხის წიაღიდან გამოსული მელექსე იყო - თვითნასწავლი შავი მუშა, შემდეგ - ასოთამწყობი; მას ხეირიანად არც რელიგიური მსოფლმხედველობა ჰქონდა გაცნობიერებული და არც ეროვნულ კულტურულ მემკვიდრეობას იცნობდა. მით უფრო საგულისხმოა მის მიერ ბავშვის გულუბრყვილო თვალებით დანახული იმპერიული ძალადობა, რომელიც უხეშ რუსულ ძალას სდევდა თან.
ჭოლა ლომთათიძესა და ლადო გეგეჭკორს თითქმის ერთნაირი ფსევდონიმები ჰქონდათ ჟურნალ „ნიშადურში" - შესაბამისად - „გერი" და „გე-რი". მაგრამ, თუკი ჭოლას, როგორც პროზაიკოსს, ასე თუ ისე იცნობს ქართველი მკითხველი და იცის, რომ ისტორიულ-კულტურულ მონაპოვართა ნიჰილისტური უარყოფის ჟამს იგი მხნედ ქადაგებდა ეროვნული თვითმყოფადობისადმი ერთგულებას - ლადო გეგეჭკორის სახელი თითქმის უცნობია მისთვის, რადგან მას ღვაწლი აქვს გაღებული უფრო მეტად სამუსიკო ხელოვნებაში, როგორც ქართული მუსუკის მოამაგესა და ამაგდარს; ისიც აღსანიშნავია, რომ ამავე დროს იგი იყო თბილისის უნივერსიტეტის პირველი მდივან-მწიგნობარი.
როგორც მკითხველი თავადაც შეამჩნევს, სამივე ავტორის ლექსებს, ერთიანი მძაფრი ეროვნული მუხტის გარდა, გარკვეულწილად ფორმისა და სათქმელის მსგავსებაც აერთიანებს.
სამწუხაროდ ეს ის სათქმელია, რომელიც ერთი საუკუნის შემდეგ კვლავ აქტუალური რჩება დღემდე, რადგან ვერ დაეხსნა საქართველოს „ძალად მაცხონე" „დედინაცვლის" „აჩრდილი"!
გიგო ხეჩუაშვილი (თეძმისხეველი)
რუსეთის აჩრდილიდან
სამოთხე შენ შემაჯავრე,
შემაყვარე ჯოჯოხეთი,
წმინდა სისხლი დამიქციე,
დამავიწყე ზეცა, ღმერთი!..
მიღალატე, მომატყუე,
გული, სული ამომხადე;
რას მერჩოდი, შე უღმერთო,
რად მესროლე ცეცხლის ბადე?!
ქვესკნეთშია ჩამაძვრინე,
მზეს ისარი მატყორცინე,
ანგელოზი მაწყევლინე,
ეშმაკებზე მალოცვინე.
მტრები სახლში მომირეკე,
მოძმეები მახოცინე,
ნემსის წვერით მიალერსე,
არც მომკალ, არც დამარჩინე!
ცეცხლის ალი მომიკიდე,
აღმიძარი ტრფობის ჟინი,
ხან მახტუნე, ხან მაცეკვე,
გამიმართე მითომ ლხინი;
ტკბილ სიტყვებით გადამრიე,
დამიბნიე თავში ტვინი,
ზამთრის ყინვად შემიცვალე
გაზაფხულის მოლოდინი!
რა გსურს ქაჯო, საზიზღარო,
მოღალატევ და მუხთალო?
შე, მაცდურო, როდემდისინ
უნდა მტანჯო და მაწვალო?!
მეყო შენი ლოლიობა
ახლა წადი, გამეცალე;
სულში ხელს ნუ მიფათურებ,
გულის ბაღი დამიცალე!
ჭოლა ლომთათიძე
ძალად მაცხონეს
რას ჩაგვაცივდი...ბატონო,
აღარ გვსურს გვყავდე პატრონად!
შენ იპარპაშო და ჩვენ კი
გეყოლოთ მუდამ ყმა-მონად?
რომ მოზრდილს გვხედავ, რად ჯავრობ?
გსურს ისევ დაგვაპატარო?
გრძნობა დაგვიხშო, დაგვჯაბნო
და შენს ჭკუაზე გვატარო?!
მაგრამ იკმარე, რაც გვტანჯე,
რაც ფლანგე ჩვენი ქონება!..
სრული წლოვანი „ბავშვები"
კვლავ ვეღარ დაგემონება!
ჩვენ გირჩევთ ანგარიშები
პირნათლად მალე გასწმინდო,
ხოლო შემდეგში ჩვენს ზრუნვას
დროისით ხელი არიდო!
ლადო გეგეჭკორი
დედინაცვლის ნანა
მისთვის გარწევ, შე სამიწევ,
მსურს რომ დაგაძინო,
დაგავიწყო დედა, თამარ,
ქეთევან და ნინო. –
დედის ნაცვლად მე გიყვარდე,
ჩემებრ გატიტინო;
მსურდეს – ცრემლი გაღვრევინო,
მსურდეს – მოგალხინო.
პირი მაგრად შეგიბუდრე,
მკლავი გაგიკონე,
საუკუნე ასე გარწევ
და ვერ დაგიმონე.
კიდევ დედა გაგონდება,
კიდევ მისკენ იწევ;
განა დედის მაგივრობას
მე კი ვერ გაგიწევ?
ეს იცოდე, ლომის ლეკვო!
მე ვარ შენი დედა,
ნუ ჯიუტობ, ნუ ოცნებობ,
ნუ მოგივა ბნედა.
დაივიწყე, რაც იყავი,
ჩემზედა ილოცე,
გიჯობს მეყმო, მეთაყვანო,
ფეხი დამიკოცნე.
მე გპატრონობ, მე გბატონობ...
სხვა რაღა გსურს ნეტავ?
ამოგიყვან მაგ აკვნიდან,
სიპ ქვას მიგაწყვეტავ!
მსგავსი სიახლეები
კომენტარი